Hortus en Biologisch centrum Haren

De gemeente Groningen maakt plannen voor het gebied rond de Hortus, het Biologisch centrum en het Zoölogisch lab in Haren. In hoofdstuk 2 van het werkboek staat een verslag van de onderzoeken die zijn gedaan. In hoofdstuk 3 lees je welk gemeentelijk beleid belangrijk is voor dit gebied, bijvoorbeeld over wonen, bomen, natuur en erfgoed. Ook staat erin welke ideeën we hebben gekregen van bewoners en andere betrokkenen. 

Drie toekomstbeelden

Met deze informatie hebben we 3 mogelijke toekomstbeelden(perspectieven) onderzocht.

1. Het 1e perspectief heet Groene Parel. Dit ligt het dichtst bij hoe het gebied nu wordt gebruikt en bij hoe het er nu uitziet. Het gebied wordt in dit perspectief een intieme creatieve broedplaats en een rustige woonomgeving. De Hortus, Zoölogisch lab en het Biologisch centrum spelen vooral een lokale rol voor Haren en Groningen.
2. Het 2e perspectief heet Trekpleister. In dit perspectief wordt het gebied één van de culturele, recreatieve trekkers in de gemeente Groningen, naast de binnenstad, Suikerzijde en Kardinge. Het trekt bezoekers uit de stad en de regio. Hiervoor is meer verandering nodig, vooral in het hart van het gebied.
3. Het 3e perspectief heet Woonlandschap. In dit perspectief ligt de nadruk op wonen. Er komt ruimte voor woningen bij het Biologisch centrum, in het noordelijk deel van de Hortus en in de tuinen van het Zoölogisch lab. Het gebied krijgt een lokale tot bescheiden regionale functie. 

Inschatting kosten en opbrengsten

Op basis van deze 3 perspectieven hebben wij een eerste inschatting van kosten en opbrengsten gemaakt. Voor het Biologisch centrum en het Zoölogisch lab verwachten we met de 3 perspectieven een tekort van enkele tientallen miljoenen euro’s. Voor de Hortus is gekeken naar het jaarlijkse verschil tussen inkomsten en kosten. Het tekort voor de Hortus is in de 3 perspectieven enkele tonnen per jaar. 

In deze berekeningen zijn ook kosten voor nieuwe gebouwen meegenomen. Die gebouwen hoeven niet allemaal direct gebouwd te worden en misschien zijn er ook andere partijen die kunnen meebetalen. Dat kan het tekort flink verkleinen.

Ambitie

De ambitie van de gemeente is dat de Hortus en het Biologisch centrum samen een uniek groen gebied vormen met ruimte voor creativiteit en recreatie, met rustige plekken en levendige plekken. Het gebied wordt een bijzondere bestemming en aantrekkelijk voor een breed publiek. Ook voor bezoekers uit de rest van het land en buitenlandse bezoekers aan de stad. De Hortus krijgt een openbaar entreegebied met ruimte voor recreatie en vermaak. Je vindt er mooie tuinen, plekken om te wonen en te werken, en voorzieningen zoals horeca en cultuur. Bij de ontwikkeling van het gebied blijven de bestaande kwaliteiten belangrijk: de natuur, de bomen, de mensen en de bijzondere gebouwen. 

Wensbeeld

In het Wensbeeld staan uitgangspunten voor de volgende fase waarin de plannen meer concreet worden. De bestaande groene en cultuurhistorische waarden zijn het vertrekpunt. De gemeente wil graag meer ingangen en nieuwe routes door het gebied aanleggen. Er komen gebouwen en nieuwe functies bij om het gebied aantrekkelijker te maken en om de kosten voor de ontwikkeling van het gebied te dekken. Het Wensbeeld is vervolgens uitgewerkt per deelgebied. 

In het wensbeeld voor het Biologisch centrumblijven de bestaande gebouwen en tuinen behouden. Ze worden gerenoveerd en verduurzaamd. Het Biologisch centrum ontwikkelt zich stap voor stap van een tijdelijke naar een vaste situatie.

• Er is ruimte voor wonen en werken en voor voorzieningen.
• Er komen verschillende soorten woningen, waaronder minimaal 30 procent sociale huur.
• We onderzoeken ook bijzondere woonvormen, zoals wooncoöperaties (een groep bewoners die gezamenlijk eigenaar is van (een deel van) een gebouw en zelf het beheer regelt) en kluswoningen. Dit zou ook kunnen worden opgepakt door de huidige bewoners van de Biotoop.
• Op de plek van de Zelfoogsttuin komt woningbouw met een eigen ingang vanaf de Kerklaan. De Zelfoogsttuin krijgt een nieuwe plek.
• De toegankelijkheid van het gebied wordt verbeterd met nieuwe ingangen en routes.
• Tussen het Biologisch centrum en het Zoölogisch lab komt een groen plein met een ingang naar de Hortus.

Het Zoölogisch lab

Het Zoölogisch lab is een gemeentelijk monument. Bij de ontwikkeling van het gebouw zijn de monumentale waarden belangrijk. Het liefst wordt het een kleinschalig hotel met restaurant. De tuin en het Noordenveld worden opnieuw ingericht en er ruimte voor het toevoegen van kleine gebouwen, met ruimte voor kunst, spelen en voedselverbouw. Er komt een betere verbinding met de ingang van de Hortus. 

De Hortus

De Hortus groeit door naar een tuin met internationale allure. Het programma wordt interessant voor een breed publiek, voor inwoners en bezoekers. Er is ruimte voor rust in de natuur, maar ook voor activiteiten en een nieuwe publiekstrekker. Denk aan kunst, cultuur, evenementen, spelen en educatie. Aan de Kerklaan komt een aantrekkelijke entreetuin met een restaurant en ingang naar de Chinese tuin. Langs de rand van de Laarmantuin komt een fietsroute die de Rijksstraatweg en Kerklaan verbindt. Zo wordt het gebied beter bereikbaar en de verkeersveiligheid in het gebied rondom de Hortus wordt groter. 

Parkeerterrein Kerklaan

Het parkeerterrein aan de Kerklaanis nodig voor bezoekers en bewoners van het gebied en ook voor het Harens Lyceum en hockeyvereniging. Het terrein wordt beter ingericht en het wordt groener. We onderzoeken ook of er een zonnedak boven de parkeerplaatsen kan komen. 

Vervolg

De ontwikkeling van het gebied vraagt om zorgvuldige keuzes en om investeringen, omdat het gebied bijzondere kwaliteiten heeft die beschermd moeten worden. Het Wensbeeld wordt voorgelegd aan de gemeenteraad. Inwoners kunnen hun mening geven tijdens een informatiebijeenkomst en online via de Stem van Groningen. In 2026 werken we de plannen verder uit in een zogenaamd omgevingsprogramma, met voor elk deelgebied een eigen aanpak en financiering. 

• 29 juni 2023 - Collegebrief voortzetting Biotoop
• 21 december 2022 - Collegebrief Aankoop Hortus/Biologisch Centrum Haren
• 7 september 2022 – Beantwoording raadsvragen Partij voor het Noorden ontwikkeling en onderhoud Biotoop Haren
• 1 maart 2022 – Collegebrief Hoofdlijnenakkoord RUG aankoop Hortus/Biologisch Centrum-terrein Haren
• 21 april 2021 – Beantwoording raadsvragen Groenlinks en PvdA Hortus en Biotoop Haren